Ο ναός του Επικουρίου Απόλλωνος, αφιερωμένος στο θεό του ήλιου και της ίασης των ασθενειών, είναι το πρώτο ελληνικό μνημείο που συμπεριελήφθη στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO το 1986.
Ο Επικούριος Απόλλων βρίσκεται στο κέντρο της Πελοποννήσου, στις Βάσσες της αρχαίας Φιγαλείας, σε υψόμετρο 1130 μ. στα βουνά μεταξύ των νομών Ηλείας, Αρκαδίας και Μεσσηνίας, 14 χλμ. νότια της Ανδρίτσαινας.
Το μνημείο αυτό, ένα από τα καλύτερα σωζόμενα της κλασικής αρχαιότητας.
Από το 1987 μέχρι σήμερα ο επιβλητικός ναός του Επικουρίου Απόλλωνος καλύπτεται από τέντα- ένα ειδικό στέγαστρο- λόγω των συνεχιζόμενων εργασιών συντήρησης και αποκατάστασης. Η είσοδος είναι ελεύθερη.
Επικούριος Απόλλων: Η Ιστορία και η κατασκευή του Ναού
Ο περιηγητής Παυσανίας, που έφτασε τον 2ο αιώνα μ.Χ. στις Βάσσες κι έμεινε έκθαμβος μπροστά στο μεγαλείο του οικοδομήματος, αναφέρει ως αρχιτέκτονά του τον Ικτίνο.
Ο ναός κτίστηκε γύρω στα μέσα του 5ου αι. π.Χ. και συνδυάζει το αρχαϊκό ύφος και το δωρικό ρυθμό με ορισμένα καινοτόμα αρχιτεκτονικά στοιχεία.
Τα εξωτερικά στοιχεία είναι αυστηρά δωρικά. Στο εσωτερικό του ναού οι γλυπτικές συνθέσεις και ο αρχιτεκτονικός διάκοσμος είναι απαράμιλλης τέχνης και κάλλους.
Ο κεντρικός κίονας, που δεσπόζει στον ναό, είναι κορινθιακού ρυθμού και το κιονόκρανο του αποτελεί το αρχαιότερο σωζόμενο δείγμα αυτού του τύπου.
Εικάζεται πως η κεντρική στήλη του ναού αντανακλούσε την πρώτη ακτίνα του θερινού ηλιοστασίου, αντιπροσωπεύοντας το αιώνιο απολλώνιο φως.
Ο ναός αφιερωμένος στον Επικούριο Απόλλωνα συνδέεται με εντυπωσιακούς μύθους. Ένας από αυτούς λέει ότι τα θεμέλια είναι κατασκευασμένα κατά τέτοιο τρόπο, ώστε ο ναός να περιστρέφεται και να ακολουθεί τον πολικό αστέρα…
Εξίσου εντυπωσιακός είναι και ο προσανατολισμός του οικοδομήματος. Βλέπει από το Βορρά στο Νότο και όχι από την Ανατολή στη Δύση, όπως απαντάται στη μεγάλη πλειοψηφία των αρχαίων ναών…
Επικούριος Απόλλων: Πώς να πάτε
Οδικώς: Η πρόσβαση στην περιοχή του αρχαιολογικού χώρου είναι εύκολη οδικώς από την Ανδρίτσαινα. Ασφαλτόδρομος (14χλμ) ανηφορίζει ένα γυμνό ορεινό τοπίο με εντυπωσιακή θέα στα γύρω βουνά.
Με ποδήλατο:
Αν επιχειρήσετε να φτάσετε στον ναό του Επικουρίου Απόλλωνος από την Ανδρίτσαινα με ποδήλατο, θα σάς μείνει αλησμόνητη όχι τόσο η ανάβαση όσο η κατάβαση. Η ανηφόρα έχει ομαλές κλίσεις και μερικές καλές ευθείες που κερδίζουν υψόμετρο και κάνουν τη βόλτα απολαυστική. Η κατάβαση όμως κόβει την ανάσα, αν όχι τα χέρια…
Η ερείπωση του ναού άρχισε από τα ρωμαϊκά χρόνια, πρώτα από τους ανθρώπους και ύστερα από τους σεισμούς.
Οι πρώτες συστηματικές ανασκαφές ξεκίνησαν το 1812 από ομάδα διαπρεπών Ευρωπαίων αρχαιολόγων και συνεχίστηκαν το 1902 από την Αρχαιολογική Εταιρία Αθηνών. Τμήμα της ζωφόρου του ναού με σκηνές αμαζονομαχίας και κενταυρομαχίας αποσπάστηκε το 1814 και εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο.
