Θα τον δείτε να σουλατσάρει ανενόχλητος στο παλιό λιμάνι στη Μύκονο κι αν έχει κέφια ποζάρει περήφανα στο φωτογραφικό φακό με τη μεγάλη κίτρινη μύτη του ψηλά! Δηλώνει… μόνιμος κάτοικος Μυκόνου- αν και από τη φύση του είναι δεινός ταξιδευτής. Ανοιξε τα φτερά του να πετάξει μακριά μόνο μία φορά στην ιστορία του κι αυτό- το μόνο της ζωής του ταξίδι- αποτέλεσε casus belli…
Αυτός είναι ο Πέτρος Α’, ο πρώτος από τους ονομαστούς πελεκάνους που έχουν συνδεθεί με τη Μύκονο τις τελευταίες δεκαετίες. Σήμερα στο παλιό λιμάνι της Μυκόνου, τη Χώρα, υπάρχει μία ολόκληρη παρέα -αποδημητικών κατά τα άλλα- πτηνών που προτιμά να μην ταξιδεύει αλλά να δηλώνει μόνιμη κατοικία το νησί των ανέμων, τη Μύκονο…
Η πραγματική ιστορία των πελεκάνων της Μυκόνου είναι πολύ παλιά, βαθύτατα ανθρώπινη γι αυτό συγκινητική, εξόχως ιστορική γι’ αυτό και σημαντική. Το πρώτο κεφάλαιο της ιστορίας του Πέτρου του Α΄ (ακολούθησαν κι άλλα πτηνά με το ίδιο όνομα) γράφτηκε το φθινόπωρο του 1955. Αποτελεί ξεχωριστή λαογραφική αναφορά στην μεταπολεμική ιστορική αναδρομή της Μυκόνου, καθώς ο ερχομός του πελεκάνου συνέπεσε με την τουριστική έκρηξη που σημειώθηκε στο νησί τις δεκαετίες ΄60 και ‘70.
Γιατί «Πέτρος»;
Ο πρώτος πελεκάνος εμφανίστηκε στο νησί στις 16 Οκτωβρίου του 1955. Τον μάζεψε μισοπεθαμένο από τη θάλασσα ο καπετάν Αντώνης Χαριτόπουλος, που εκείνο το απόγευμα ψάρευε με το καΐκι βορειοανατολικά, στον όρμο Μερχιά. Στο νησί πρώτη φορά αντίκριζαν τέτοιο παράξενο πετούμενο. Το μεγαλόσωμο πτηνό, ήταν ένας νεαρός ροδοπελεκάνος, που προφανώς είχε χάσει το μεταναστευτικό του ταξίδι του προς το νότο.
Τα υδρόβια αυτά πουλιά είναι αποδημητικά και σπάνια στην Ελλάδα – υπάρχει μόνο μία μικρή αποικία στις Πρέσπες που καταγράφεται για πρώτη φορά τη δεκαετία του ΄60. Εμφανίζονται στη χώρα ως διερχόμενοι επισκέπτες και παρατηρούνται στους υγροτόπους της Θράκης κατά τη μετανάστευση τους. Σήμερα ο ροδοπελεκάνος συμπεριλαμβάνεται στα απειλούμενα άγρια πουλιά και προστατεύεται από ευρωπαϊκές και διεθνείς συμβάσεις.
Βέβαια, όλα αυτά ήταν άγνωστα το 1955, όταν οι Μυκονιάτες αποφασίζουν να περιθάλψουν το εξαντλημένο πτηνό, που υιοθετεί ένας φιλόζωος ψαράς, ο Θοδωρής Κυραντώνης. Οι παλιοί νησιώτες τον θυμούνται με συγκίνηση και λένε πώς «…ο Κυραντώνης φρόντισε τον πελεκάνο και τον είχε για χρόνια σαν παιδί του. Εκείνος τον βάφτισε “Πέτρο” στη μνήμη του ήρωα λοχαγού του Πέτρου Δρακόπουλου που είχε χαθεί στην Κατοχή…». Ο τηλεοπτικός φακός του αείμνηστου σκηνοθέτη Γιάννη Δαλιανίδη απαθανάτισε το 1969 τον Θοδωρή Κυραντώνη με τον Πέτρο στην ελληνική ταινία της Φίνος Φιλμ “Η Παριζιάνα” με πρωταγωνίστρια την Ρένα Βλαχοπούλου.
Ο Πέτρος, το ξενόφερτο πλάσμα με τα φτερά και τα πούπουλα, ανάρρωσε γρήγορα κι άρχισε τις βόλτες στο λιμανάκι πλάι στους ψαράδες και τα καΐκια. ‘Εναν παράταιρο για τα εξωτικά του γούστα βιότοπο, ο οποίος τελικά αποτέλεσε τον επίγειο παράδεισό του. Ο πελεκάνος κοινωνικοποιήθηκε πλήρως κοντά σε φιλικούς ανθρώπους με άφθονους κι εκλεκτούς ψαρομεζέδες, απέκτησε όνομα κι αργότερα διεθνή φήμη.
To διεθνές τζετ-σετ
Ο Πέτρος ο Α΄ έγινε ο περιούσιος άρχοντας του νησιού κι έζησε την ιστορική εποχή της δεκαετίας του ΄60. Τότε όλοι οι VIPs – Αριστοτέλης Ωνάσης, Μαρία Κάλας, Αγά Χαν, Τζάκι Κέννεντυ, Γκρέις Κέλι, Σοράγια, Μελίνα Μερκούρη, Ζυλ Ντασέν, Γιούλ Μπρίνερ, Ζαν Μορό, Μπριζίτ Μπαρντό, η αγαπημένη του Αλέξανδρου Ωνάση Φιόνα Φον Τίσεν, Ελένη Βλάχου, Τζένη Καρέζη, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Nτέμης Ρούσσος, Κωνσταντίνος Καραμανλής κ.α.- ανακάλυπταν την αυθεντικότητα του ελληνικού καλοκαιριού.
Το 1963 η Τζάκι Κέννεντυ δωρίζει στο νησί τον Αλφόνσο και την Ωμέγα, ένα ζευγάρι άσπρων πελεκάνων για να κάνουν παρέα στον Πέτρο Α’. Ακολούθησαν κι άλλοι πελεκάνοι ως δώρα από λάτρεις του νησιού κι οι περισσότεροι βαφτίστηκαν με το όνομα Πέτρος. Ο τελευταίος – δώρο του δημάρχου του Μονάχου Κρίστιαν Οϋντε- ονομάζεται Κρίστιαν ή Χρήστος, ενώ στην παρέα θα δείτε σήμερα και την Ειρήνη, ένα αργυροπελεκάνο. Το σίγουρο είναι πως ποτέ στη Μύκονο δεν γεννήθηκαν πελεκάνοι. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι αυτά τα αποδημητικά πτηνά ζευγαρώνουν μόνο σε παραλίμνιες περιοχές με γλυκό νερό, τρέφονται με ψάρια και γεννούν μία φορά το χρόνο συνήθως 2 αυγά.
Μυκονιάτες VS Τηνιακών
Λαογραφικές πηγές αναφέρουν πώς ήταν τόσο μεγάλη η αγάπη των Μυκονιατών για τον πελεκάνο που δεν δίστασαν ακόμη και να κηρύξουν πόλεμο στους Τηνιακούς. Το θερμό επεισόδιο καταγράφεται στο ιστορικό του Πέτρου Α΄ το 1958.
Τη χρονιά εκείνη ξυπνούν τα αποδημητικά ένστικτά του Πέτρου, ο οποίος για πρώτη φορά δοκιμάζει να ανοίξει τα φτερά του. Απογειώνεται και πετά μέχρι την κοντινή Τήνο, όπου τον υποδέχονται ενθουσιασμένοι οι Τηνιακοί κι αρνούνται να τον επιστρέψουν στη Μύκονο. Για τους Μυκονιάτες αυτό αποτελεί «αιτία πολέμου»! Ξεσηκώνονται με μπροστάρη τον Θοδωρή Κυραντώνη και με τα βαρκάκια τους ανοίγονται για Τήνο, να πάρουν πίσω τον Πέτρο. Η σύρραξη έληξε αναίμακτα, μόλις ο πελεκάνος αντίκρισε τον Θ. Κυραντώνη. Τον αναγνώρισε και πήγε κατευθείαν κοντά του. Έτσι ο Πέτρος επέστρεψε θριαμβευτικά στη Μύκονο για να μείνει εκεί για πάντα. Αυτό ήταν το μοναδικό ταξίδι της ζωής του. Και η πρώτη και μοναδική διαμάχη στην ιστορία των δύο νησιών.
Το Greek-CrossRoads προτείνει...
–Το highlight ενός top προορισμού: Ποτέ μην πιστέψετε ότι τα ξέρετε όλα για τη Μύκονο. Το νησί δοξάζεται για την ανοχή του σε κάθε τι διαφορετικό, χωρίς αυτό να έχει αλλοιώσει το ντόπιο στοιχείο. Οι Μυκονιάτες εξακολουθούν να σέβονται και τα τηρούν τα ήθη και τα έθιμα του τόπου τους. Η Μύκονος, εκτός των πολλών άλλων, θεωρείται “must” μόνο και μόνο για επίσκεψη στο νησί του Απόλλωνα, τη Δήλο.
– Δείτε με άλλο μάτι τη Μύκονο. Εναλλακτικό. Να εξερευνήσετε τις 45 παραλίες της με ποδήλατο. Θα λατρέψετε τις έντονες ανηφοροκατηφόρες σε καλό οδόστρωμα. Προσοχή στους αέρηδες (υπολογίστε τα μελτέμια Ιούλιο και Αύγουστο), στους απρόσεκτους τουρίστες με γουρούνες και άλλα μηχανοκίνητα.
-Για mountain bike οι ειδικοί της extreme πλευράς του ποδηλάτου προτείνουν free ride paradise στα παλιά μεταλλεία εξόρυξης βαρίτη (2χλμ βορειοανατολικά από Άνω Μερά) για άλματα σε σαθρό έδαφος. Από εκεί έχετε θέα στον όρμο Μερχιά, όπου «προσθαλασσώθηκε» ο πρώτος πελεκάνος της Μυκόνου. Ακολουθείστε τους χωματόδρομους που κατηφορίζουν στις παραλίες Φωκό και Μερσίνη.
* Φωτογραφικό ιστορικό αρχείο Δήμου Μυκόνου