Κρυονέρια Ναυπακτίας: Αν δεν έχεις περάσει το κατώφλι του καφενείου της κυρίας Κούλας στα ή δεν έχεις δοκιμάσει το ντόπιο μέλι, δεν έχεις δει τίποτα από την Ορεινή Ναυπακτία, τα χωριά και τους ανθρώπους της…
Τα Κρυονέρια είναι ένα χωριό χωμένο στα έλατα με βρύσες και τρεχούμενα νερά, στο δρόμο για την Ευηνολίμνη, που αξίζει να εντάξετε στα ταξίδια σας και να βρεθείτε στην παραδοσιακή Γιορτή Μελιού και Καρυδιού που διοργανώνεται κάθε Αύγουστο.
Η ιστορία του παραδοσιακού καφενείου
Η πέτρινη πλατεία με τον γερο-πλάτανο και το παραδοσιακό καφενείο-παντοπωλείο-κέντρο οινο-πνευματικής κατάνυξης υπήρξε ανέκαθεν η χαρακτηριστική εικόνα των ορεινών χωριών της Ελλάδας. Αυτή την αυθεντική δυσεύρετη εικόνα της αληθινής Ελλάδας συναντήσαμε στην καρδιά της ορεινής Ναυπακτίας,στα Κρυονέρια, και στο ταπεινό καφενείο του χωριού που κρατά μέχρι σήμερα ζωντανή την παράδοση.
Το καφενείο της κυρίας Κούλας και του κυρίου Νίκου Λυμπέρη στην πλατεία του χωριού έχει τη δική του ζωντανή ιστορία.
Πλάι στα ράφια με τις κονσέρβες και τα χαρτικά, ένας ολόκληρος τοίχος έχει καλυφθεί από κολάζ με ιστορικές φωτογραφίες που απαθανατίζουν τον αγώνα, τον μόχθο και τις χαρές μιάς ολόκληρης ζωής από το 1939 ως σήμερα. Ξεχωρίζει ο τιμητικός έπαινος που έχουν απονείμει στον Ν. Λυμπέρη οι συγχωριανοί του ως ένδειξη τιμής κι ευγνωμοσύνης για τη συνεχή παρουσία του και στήριξη του χωριού.
Ο κ. Νίκος Λυμπέρης, γέννημα-θρέμμα Κρυονερίων, είναι αγρότης, μπακάλης και ψάλτης βυζαντινός (αυτοδίδακτός) από τις αρχές της δεκαετίας του ’50 ως σήμερα.
Ήταν ο πρώτος άνθρωπος που γύρισε στο χωριό του, τα Κρυονέρια, μετά τον Εμφύλιο. Η ελληνική ύπαιθρος τότε είχε ερημώσει από τον σπαραγμό και τις εχθροπραξίες. Η επιστροφή του το 1948 στα Κρυονέρια έδωσε ζωή και πάλι στο χωριό. Ανέλαβε γραμματέας της Κοινότητας, άνοιξε στο ισόγειο του πατρικού του σπιτιού- ένα γωνιακό πέτρινο σπίτι στην πλατεία του χωριού – καφενείο με παντοπωλείο και ψησταριά. Τα βράδια έπιανε το βιολί και τραγουδούσε αθάνατα δημοτικά τραγούδια. Στο μικρό καφενείο μαζεύονταν όλοι οι συγχωριανοί. Ετσι διατηρήθηκε η λαϊκή παράδοση του τόπου.
Από τότε μέχρι σήμερα, τίποτα δεν έχει αλλάξει στο παραδοσιακό καφενείο των Κρυονερίων.
Στο πλευρό του Νίκου Λυμπέρη όλα αυτά τα χρόνια η ακούραστη σύζυγός του, Κούλα, μία φιλόξενη και μπριόζα γυναίκα που μαγειρεύει εξαιρετικά και φτιάχνει υπέροχο γλυκό καρυδάκι.
Ζητήσαμε τη συνταγή της και μάς περιέγραψε βήμα-βήμα πώς το φτιάχνει.
Η συνταγή-πιστέψτε με- είναι πραγματικός μπελάς! Γιατί; Επειδή, όχι μόνο χρειάζονται μέρες να μουλιάσουν σε νερό τα άγουρα καρυδάκια με χαρακωμένη την πράσινη φλούδα τους για να ξεπικρίσουν, αλλά κι επειδή ο χυμός τους λεκιάζει τα χέρια και ό,τι βάφει δεν ξεβάφει! Πραγματικός μπελάς η συνταγή για το γλυκό καρυδάκι, γι΄αυτό καλύτερα να το δοκιμάσετε παρά να το φτιάξετε…
Στο παραδοσιακό καφενείο στα Κρυονέρια υπάρχει για όλους μία ζεστή γωνιά τα κρύα βράδια και δροσιά στα τραπεζάκια κάτω από τον πλάτανο τα καλοκαίρια. Κι αν δεν εμφανιστεί κανείς να σάς σερβίρει δεν έχετε παρά να φωνάξετε “Κούλααα…”! Όπως γράφει η ταμπέλα!
Γιορτή Μελιού-Καρυδιού
Η παράδοση στο χωριό αυτό παραμένει ζωντανή μέχρι σήμερα. Κάθε Αύγουστο στα Κρυονέρια γίνεται η Γιορτή Μελιού και Καρυδιού στην πέτρινη πλατεία του χωριού. Είναι μία ξεχωριστή μέρα χαράς καθώς οι ξενιτεμένοι γυρίζουν στο χωριό για τις καλοκαιρινές διακοπές, ανταμώνουν φίλοι και συγγενείς, και στο παραδοσιακό καφενείο του χωριού γίνονται από νωρίς ετοιμασίες.
Στην πλατεία του χωριού στήνεται ένας μεγάλος μπουφές που… στάζει μέλι ντόπιων παραγωγών και προσφέρονται σε όλους, συγχωριανούς και ξένους, γλυκίσματα με γιαούρτι και μέλι, καρυδόπιτες, λουκουμάδες με μέλι και καρύδι, γλυκό κουταλιού καρυδάκι.
Πλάι στο κοινοτικό γραφείο οι νέες γυναίκες του χωριού έχουν στήσει την κουζίνα τους και φτιάχνουν ακούραστα από νωρίς το απόγευμα μέχρι αργά αμέτρητους λουκουμάδες για όλους. Αυτές οι κοπέλες είναι οι πρώτες που θα σύρουν το χορό για να ξεκινήσει το γλέντι. Το τσίπουρο και το ούζο ρέουν άφθονα. Η Γιορτή κρατά μέχρι την αυγή με παραδοσιακά ελληνικά τραγούδια, κι όποιος αντέξει…
