Η γλυκιά αγριάδα της Ευρυτανικής φύσης αποκαλύπτεται όποιο δρόμο κι αν ακολουθήσεις προς τα ορεινά χωριά και τους οικισμούς αυτού του τόπου… Ανάμεσά τους ξεχωρίζει αναμφίβολα και το μικρό παραδοσιακό χωριό Χελιδόνα. Λίγοι το ξέρουν…
Η Χελιδόνα βρίσκεται κοντά στο Καρπενήσι, στην κλασική διαδρομή προς Προυσό και απέχει 8 χλμ από τα Διπόταμα, το εντυπωσιακό σημείο όπου ο ποταμός Καρπενησιώτης σμίγει με τον Κρικελιώτη (υπάρχει ταμπέλα).
Οκτώ χιλιόμετρα σε μία από τις γοητευτικότερες, ίσως, ορεινές διαδρομές της Ελλάδας. Ο δρόμος στενός, πότε ασφάλτινος και πότε χωμάτινος σε μερικά σημεία χτυπημένος από κατολισθήσεις, οδηγεί στο φαράγγι ακολουθώντας την πορεία του ποταμού Κρικελιώτη σε μία ονειρεμένη διαδρομή.
Η Χελιδόνα φωλιάζει στην κατακόρυφη πλαγιά απέναντι. Το χωριό, χωμένο μέσα στο πράσινο, σχεδόν κρέμεται πάνω από το ποτάμι.
Από εδώ η Λίμνη Κρεμαστών απέχει μόλις 7 χλμ.
Ο δρόμος κατηφορίζει προς την ακροποταμιά, και για να φτάσουμε στο χωριό μοναδικό πέρασμα αποτελεί μία σιδερένια γέφυρα τύπου bailey στρωμένη με ξύλινα δοκάρια- την οποία με δυσπιστία θα διασχίζαμε, εάν δεν μας είχαν διαβεβαιώσει ντόπιοι ότι περνά αυτοκίνητο!
Πέτρινα δρομάκια οδηγούν στη σκιερή πλακόστρωτη πλατεία όπου κάθε χρόνο γίνεται παραδοσιακό πανηγύρι του Αη Γιαννιού στις 28-29 Αυγούστου. Το παραδοσιακό καφε-ταβερνάκι στην πλατεία σερβίρει και φαγητό (μεσημερι- βράδυ σχεδόν όλους τους μήνες του χρόνου).
Η Χελιδόνα με τα λιγοστά πέτρινα σπίτια και τους ακόμη λιγότερους κατοίκους της έχει μοναδική θέα για…ελεύθερους πολιορκημένους προς το ποτάμι. Παρατηρητήριο!
«Η περιοχή έχει πρόβλημα με τις κατολισθήσεις. Το χωριό παλαιότερα είχε μεταφερθεί και είχαν δοθεί οικόπεδα στους κατοίκους στην ευρύτερη περιοχή του Καρπενησίου. Κάποιοι ελάχιστοι έμειναν. Η Χελιδόνα δεν υπήρχε! Το χωριό το είχαν ξεγράψει από τους κοινοτικούς καταλόγους. Δεν είχαμε ούτε δρόμο τότε, ούτε τηλέφωνο, ούτε νερό» εξηγεί ο κ. Κώστας Σταμπολίτης, ο οποίος γεννήθηκε στη Χελιδόνα, διετέλεσε πρόεδρος της κοινότητας επί μία σχεδόν 20ετία, εργάστηκε με ζήλο για τον τόπο του και τοποθέτησε εκ νέου το χωριό στο χάρτη.
Σήμερα οι ντόπιοι προσπαθούν να αναστήσουν τα πατρογονικά τους και να διατηρήσουν τις παραδόσεις του τόπου.
Σπιτικό κρασί, όπως παλιά
Ο κ. Σταμπολίτης μάς ξεναγεί στον μικρό περιποιημένο αμπελώνα του που δίνει ένα εξαιρετικά αγνό κρασί, όπως το έφτιαχναν παλιά. Ο ίδιος έχει στήσει το προσωπικό του οινοποιείο και μάς περιγράφει βήμα-βήμα όλα τα στάδια παραγωγής κρασιού. Από τον τρύγο, στο μούστο και τη διαδικασία ζύμωσης, μέχρι να περάσει «ήσυχα και μαλακά, σε δρύινα αποστειρωμένα βαρέλια που θα σφραγιστούν για έναν ολόκληρο χρόνο», μέχρι τον επόμενο Αύγουστο.
«Πάντα λείπουν δέκα εκατοστά όταν ανοίγουμε τα βαρέλια, ένα χρόνο μετά …» λέει γελώντας ο κ. Σταμπολίτης.
– Το μερίδιο των Αγγέλων;
« Απορροφά το ξύλο – εξηγεί- Τότε λέμε ότι το κρασί ”κρασώνει”. Συμπληρώνουμε το κενό, στραγγίζουμε και σφραγίζουμε πάλι. Και το βαρέλι θα ανοίξει πια στο τέλος του χρόνου».
Ο κ. Σταμπολίτης φτιάχνει ένα σπιτικό βιολογικό κρασί και τσίπουρο από τον μικρό όμορφο αμπελώνα του στη Χελιδόνα. Το κάνει με πολλή αγάπη για το μεράκι του και για τους φίλους.
“Κτήμα Σταμπολίτη-Διατίθεται Δωρεάν” γράφει η ετικέτα στο μπουκάλι.
Ένα σπάνιο κρασί, αληθινός θησαυρός!
Τα Παιδιά της Χελιδόνας
Ο τόπος αυτός είναι φορτωμένος ιστορία. Στη Χελιδόνα ξεχωρίζει κι ένα παλιό ερειπωμένο πέτρινο αρχοντικό- παρότι χτυπημένο από το χρόνο, στέκει ακόμη αγέρωχο- πατρικό σπίτι της οικογένειας Σπύρου Τσιμπογιάννη, το οποίο χρησιμοποιήθηκε από τον καπετάν-Γιώτη ( Χαρίλαο Φλωράκη) κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου (1946-1949).
Η Χελιδόνα, όπως και τα περισσότερα χωριά της Ευρυτανίας, εκκενώθηκαν βίαια όταν, αμέσως μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, ξέσπασε Εμφύλιος στην Ελλάδα. Οι Ευρυτάνες ξεριζώθηκαν από τα χωριά τους και ο τόπος ερήμωσε. Στη δίνη εκείνων των χρόνων, οικογένειες χάθηκαν και παιδιά ορφάνεψαν.
«Ο παππούς μάς πήρε από τη Χελιδόνα και πήγαμε με τα πόδια στο Αγρίνιο στο θείο μου. Ήμαστε τρία αδέλφια ορφανά. Είχαμε χάσει τη μητέρα μας στον πόλεμο και λίγο αργότερα και τον πατέρα μας στον Εμφύλιο… ΄Εζησα στην Παιδούπολη της Βασιλίσσης όπου έμαθα την τέχνη του εργοδηγού οικοδομών. Ξαναείδα πάλι το πατρικό στη Χελιδόνα το 1955…» καταθέτει την προσωπική του μαρτυρία ο κ. Κώστας Σταμπολίτης.
Η διήγηση του ξετυλίγει τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας.
Ενα παιδί φυγαδευμένο από τον τόπο του, που μεγαλώνει τη δεκαετία του ΄50 στις Παιδουπόλεις της Φρειδερίκης για τα ορφανά του Εμφυλίου και διαγράφει στη συνέχεια επιτυχημένη πορεία στον χώρο της εστίασης, κι όχι στις οικοδομές όπως ήταν τα… αρχικά σχέδια της βασιλίσσης.
Ο κ. Σταμπολίτης θυμάται τα χρόνια της νιότης του αναφερόμενος σε μία εποχή για την οποία οι νεότεροι έχουν εικόνες μόνο από τις ασπρόμαυρες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου. Με σπουδές στην ονομαστή Σχολή Μαγειρικής της Πάρνηθας εργάστηκε ως αρχιμάγειρας στο αριστοκρατικότερο τότε ρεστοράν των Αθηνών το “Πεντελικόν”, όπου σύχναζε εκείνη την εποχή όλη η αφρόκρεμα της αθηναϊκής καλής κοινωνίας. Αργότερα ιδιοκτήτης του ονομαστού στην Αθήνα κέντρου διασκέδασης “Λαλέουσα”, αγαπημένο στέκι πολιτικών προσωπικοτήτων (Ανδρέας Παπανδρέου, Κωνσταντίνος Καραμανλής κ.α) με πολλές αναφορές στον αθηναϊκό Τύπο της εποχής.
Στα χρόνια που ακολουθούν το ρεύμα της εποχής φέρνει στο χώρο της εστίασης την καφετέρια. Ως διορατικός επιχειρηματίας ο κ. Σταμπολίτης άνοιξε τότε ένα από τα παλαιότερα ζαχαροπλαστεία των Αθηνών στην πλατεία Παπάγου με 450 καθίσματα, το “Αρτεμις”. Οι παλαιότεροι Αθηναίοι ίσως και να το θυμούνται…
